“Saya kerja makan gaji, tapi ada buat bisnes online juga. Nak bayar zakat pendapatan ke zakat perniagaan?”
Soalan ni antara yang paling kerap ditanya oleh usahawan moden yang ada lebih daripada satu sumber rezeki.
Hakikatnya, kedua-dua jenis zakat ini wajib ditunaikan tetapi tertakluk pada sumber harta dan cara perolehannya.
Dalam artikel ni, kita akan faham dengan jelas beza zakat pendapatan dan zakat perniagaan, siapa yang wajib bayar, dan bagaimana cara kira untuk elak bayaran berganda.
Zakat Pendapatan ialah zakat yang dikenakan atas hasil usaha atau kerja seseorang individu.
Ia termasuk gaji, elaun, komisen, bonus, royalti, dan bayaran profesional.
Menurut Lembaga Zakat Selangor (LZS):
“Zakat pendapatan wajib ditunaikan apabila seseorang menerima pendapatan yang mencapai nisab selepas ditolak keperluan asas.”
(Rujuk: eZakat.org – Apa Itu Zakat Pendapatan)
Contoh sumber pendapatan:
- Gaji bulanan tetap
- Elaun & bonus tahunan
- Komisen jualan
- Freelance, upah kerja atau royalti
Zakat pendapatan bersifat individu, bukan atas nama syarikat. Ia hanya melibatkan pendapatan peribadi seseorang.
Apa Itu Zakat Perniagaan?
Zakat Perniagaan pula ialah zakat atas harta dan keuntungan perniagaan sama ada perniagaan itu milik individu, perkongsian, atau syarikat.
“Zakat perniagaan wajib dikenakan ke atas modal dan keuntungan bersih perniagaan apabila cukup haul dan nisab.”
(Rujuk: eZakat.org – Apa Itu Zakat Perniagaan)
Contoh entiti yang wajib zakat perniagaan:
- Perniagaan individu / Enterprise
- Perkongsian (PLT)
- Syarikat Sdn. Bhd.
- Usahawan online (Shopee, TikTok, Instagram)
- GLC atau koperasi milik Muslim
Zakat perniagaan melibatkan keseluruhan harta perniagaan seperti tunai, stok, akaun belum terima dan keuntungan bersih.
Beza Zakat Pendapatan dan Zakat Perniagaan
Bila Perlu Bayar Dua-Dua Sekaligus?
Ramai tertanya-tanya kalau seseorang ada gaji tetap dan berniaga kecil, adakah kena bayar dua jenis zakat?
Jawapannya: Ya, jika dua sumber itu zakat pendapatan dan zakat perniagaan berbeza dan masing-masing cukup nisab.
Contoh 1:
Encik Saddiq bekerja sebagai jurutera bergaji RM6,000 sebulan (RM72,000 setahun).
Pada masa sama, beliau ada perniagaan sambilan menjual pakaian online dengan keuntungan bersih RM20,000 setahun.
Dalam kes ni:
- Pendapatan (RM72,000) wajib Zakat Pendapatan
- Perniagaan (RM20,000) belum wajib Zakat Perniagaan sebab belum cukup nisab.
Contoh 2:
Puan Bella bekerja tetap (gaji RM5,000 sebulan) dan juga pemilik butik dengan modal & keuntungan keseluruhan RM80,000.
Maka beliau wajib bayar:
- Zakat Pendapatan – atas gaji tahunan
- Zakat Perniagaan – atas keuntungan & modal perniagaan
Jika mahu elak kekeliruan, kedua-dua zakat boleh dikira berasingan menggunakan kalkulator rasmi di eZakat.org.
Prinsip Penting — Jangan Kira Dua Kali (Elak “Double Zakat”)
Antara kesilapan biasa ialah mengira zakat atas harta sama dua kali.
Contohnya:
Jika keuntungan bisnes sudah termasuk dalam pengiraan zakat perniagaan, jangan lagi kira sebagai zakat pendapatan.
Begitu juga sebaliknya. Kalau gaji sudah dizakatkan sebagai pendapatan, dan duit itu digunakan modal kecil bisnes tanpa untung jelas, maka tidak perlu zakat perniagaan tambahan.
Kaedah Selamat:
- Pisahkan akaun peribadi & akaun perniagaan.
- Gunakan kalkulator khas:
Dapatkan semakan percuma di cawangan zakat atau melalui penolong amil bertauliah eZakat.org.
Fatwa & Pandangan Mufti Selangor
Menurut Fatwa Negeri Selangor (2008):
“Zakat perniagaan diwajibkan ke atas semua bentuk entiti yang menjalankan aktiviti ekonomi dan mencapai nisab, sama ada individu, perkongsian, syarikat atau institusi.”
(Rujuk: Fatwa Isu-Isu Kewajipan Membayar Zakat Perniagaan – Mufti Selangor, 2008)
Ini menunjukkan, walaupun seseorang itu sudah bayar zakat pendapatan, zakat perniagaan tetap wajib bila wujud modal dan keuntungan berbeza daripada pendapatan tetap.
Dalil & Hujah Ke Atas Zakat Pendapatan Dan Perniagaan
“Ambillah zakat dari sebahagian harta mereka, dengan zakat itu engkau membersihkan dan menyucikan mereka.”
(Surah At-Taubah: 103)
Rasulullah SAW juga bersabda:
“Tunaikan zakat harta kamu, kerana sesungguhnya ia membersihkan kamu daripada dosa dan menyuburkan rezeki.”
(Riwayat Tirmizi)
Ulama menjelaskan bahawa harta yang berkembang dan berpotensi untung wajib dizakatkan sama ada dari usaha individu (pendapatan) atau hasil perniagaan (bisnes).
Cara Bayar Zakat Perniagaan di Selangor
- Bayar Melalui eZakat.org
- Pilih jenis zakat (Pendapatan / Perniagaan)
- Isikan jumlah pendapatan atau aset
- Lengkapkan bayaran melalui FPX / perbankan online.
- Dapat resit rasmi dalam 7 hari bekerja
- Bayar di Kaunter Amil Zakat Terdekat
- Di eZakat.org, boleh lawati kami di SINI-MAPS atau lantikan amil yang lain.
- Bawa dokumen seperti penyata akaun, laporan kewangan, slip gaji
- Amil akan bantu semak & kira jumlah sebenar
- Layak rebat cukai penuh (LHDN)
Kelebihan Tunaikan Zakat Pendapatan dan Zakat Perniagaan
- Menjamin keberkatan rezeki dan kelangsungan bisnes.
- Menyucikan pendapatan daripada syubhah.
- Membantu asnaf & komuniti setempat.
- Layak rebat cukai LHDN.
- Membuka pintu rezeki baru.
“Tidak akan berkurang harta kerana sedekah (zakat), melainkan bertambah.”
(Riwayat Muslim)
Soalan Lazim (FAQ)
1. Saya kerja tetap tapi buat bisnes kecil, nak bayar zakat mana dulu?
Bayar zakat pendapatan atas gaji, dan zakat perniagaan jika bisnes ada keuntungan & cukup nisab.
2. Kalau bisnes baru mula, belum untung lagi?
Tak wajib zakat perniagaan, tapi digalakkan bayar sedekah bisnes.
3. Macam mana kalau akaun gaji dan bisnes bercampur?
Pisahkan dulu secara anggaran, maknanya zakat pendapatan untuk gaji, zakat perniagaan untuk modal & untung.
Kesimpulan
Zakat pendapatan dan zakat perniagaan nampak hampir sama, tapi asasnya berbeza.
Zakat pendapatan ialah zakat atas gaji dan hasil usaha individu, manakala zakat perniagaan ialah zakat atas keuntungan dan harta bisnes.
Jika anda bekerja dan dalam masa sama berniaga, kedua-duanya boleh wajib serentak selagi harta cukup nisab dan haul.
Jom Kira Zakat Pendapatan dan Zakat Perniagaan Dengan Mudah di eZakat.org
Nak kira pun tak susah. Kami pun boleh bantu anda nak kira zakat pendapatan dan zakat perniagaan jika anda perlu.
Gunakan panduan dan kalkulator rasmi di eZakat.org untuk semak jumlah sebenar, dan tunaikan zakat dengan yakin melalui Penolong Amil bertauliah LZS.
